MENU
ANDIW UBEZPIECZENIA
ANDIW UBEZPIECZENIA
ANDIW

Ubezpieczenia korporacyjne (w tym ubezpieczenie zysku, budowy….)

ubezpieczenie firmy

Korporacja

Zacznijmy od tego czym jest sama korporacja. W potocznym rozumieniu w ten sposób określa się przedsiębiorstwa o globalnym zasięgu, którego zasady działania określą sformalizowane procedury i schematy. W języku prawniczym korporacja to osoba prawna, która posiada członków. W tym znaczeniu korporacją jest np. stowarzyszenie, spółka akcyjna. Przeciwieństwem korporacji jest osoba prawna typu zakładowego czyli np.fundacja.

Ubezpieczenia Korporacyjne

Intuicja może podpowiadać, że ubezpieczenia korporacyjne to ubezpieczenia dla korporacji. Jednakże nie jest to prawda. Pojęcie ubezpieczeń korporacyjnych jest wytworem praktyki rynkowej, które nie jest zdefiniowane w żadnym akcie prawnym. Bywa rozumiane w sposób różnoraki. Nie ulega jednak wątpliwości, że nie ma wiele wspólnego z korporacją w rozumieniu powyższego akapitu.Ubezpieczenia korporacyjne bywają także definiowane jako wszelkie produkty niemasowe lub skierowane do innego odbiorcy niż klient indywidualny.

Ubezpieczeniami korporacyjnymi nazywa się są wszelkie ubezpieczenia firm (a właściwie przedsiębiorstw). Niektóre Towarzystwa tym mianem określają produkty przeznaczone dla podmiotów osiągających określony poziom przychodu. W ubezpieczeniu mienia przedsiębiorstw jest to zwykle segment klientów generujących obrót roczny powyżej 10 MLN PLN. Przy ubezpieczenia grupowych na życie często granicą jest liczba 300 ubezpieczonych. Zatem ubezpieczenie korporacyjne w tym rozumieniu może zawrzeć nawet podmiot nieprowadzący działalności gospodarczej. Negocjacja warunków takich umów zwykle zajmuje się broker ubezpieczeniowy, a oferta przygotowywana jest najczęściej przez centrale Ubezpieczycieli lub specjalne powołane do tego komórki organizacyjne. Standard stanowi stosowanie innych Ogólnych Warunków Ubezpieczeń dla takich klientów, a nierzadko zdarza się nawet, że pisane są na potrzeby konkretnego kontraktu.

Nawet znane od wieków ubezpieczenie mienia nieruchomego ma swoje korporacyjne odmiany. W przeszłości polisy ubezpieczenia mienia ruchomego jak nieruchomości w systemie all risk  zastrzeżone były wyłącznie dla dużych przedsiębiorstw.  Nadal część klauzul dodatkowych dostępne jest wyłącznie dla dużych przedsiębiorstw, chociaż wzorce korporacyjne coraz częściej przenoszone są do ubezpieczeń z sektora mikrofirm. Specyficzny rodzaj produktu dedykowanego corpo stanowi ubezpieczenie nieruchomości komercyjnych, czyli takich , które są przeznaczone do czerpania dochodów z najmu powierzchni w ramach działalności gospodarczej (ubezpieczenie galerii handlowych, biurowców).

Polisa korporacyjna a ubezpieczenie w pakiecie

Za immanentną cechę ubezpieczeń kooperacyjnych uważa się indywidualizację zakresy ochrony oraz wymogów co do środków bezpieczeństwa. Dlaczego tenże segment rynku przeciwstawia się ubezpieczeniom pakietowym. Jednakże to duże uproszenie, gdyż nawet podmioty klasyfikowane jako BIG CORPO niekiedy korzystają z szablonowych rozwiązań . Ryzyka korporacyjne także w pewnym stopniu podlegają pakietyzacji. Z tym, że w programach ubezpieczeniowych dużych firm szablon na ogół jest tylko punktem wyjścia do negocjacji.     

Ryzyka korporacyjne

Ubezpieczeniami korporacyjnymi nazywane są także produkty dotyczące specyficznych ryzyk. Jako przykłady można wymienić :

Ustawa z dnia z 11.09.2015 definiuje niektóre ryzyka jako duże, jednakże utożsamianie ich z ryzykami korporacyjnymi jest zbyt daleko idącym uproszczeniem.

Polisy dla firmy

Poniżej przedstawiamy zwięzły opis kilku wybranych ubezpieczeń przedsiębiorstw.Nie należy ich traktować jako oferty, a jedynie przedstawienie istoty poszczególnych rozwiązań. Wyliczenie produktów nie ma charakteru wyczerpującego.

ubezpieczenie nadwyżkowe

Ubezpieczenie maszyn od awarii

Maszyny i urządzenia tak samo jak budynki czy budowle oraz wiele innych składników przedsiębiorstwa mogą, a nawet z reguły powinny być objęte ubezpieczeniem mienia. Taka polisa zapewnia ochronę przed finansowymi skutkami czynników zewnętrznych np.pożaru, powodzi, gradu. Jednakże klasyczna polisa majątkowa (Property demage w skrócie PD) w odniesieniu do maszyn i urządzeń bywa niewystarczająca, gdyż przy przedmioty tego rodzaju narażone są na ryzyka wewnętrzne (np.skutki wad odlewniczych lub materiałowych, błędy w projektowaniu lub konstrukcji, rozerwanie wskutek siły odśrodkowej, niedobór wody w kotłach, zwarcie itp.), które mogą być objęte dedykowanym ubezpieczeniem maszyn od awarii / zniszczenia (Machinery Breakdown – MB). Reasumując, zakresy obu produktów dopełniają się wzajemnie, więc warto mieć obie polisy. Jednakże nawet zawarcie ubezpieczenia mienia w wariancie all risk i ubezpieczenia maszyn nie gwarantuje wypłaty za wszelkie szkody dotyczące parku maszynowego. Przykładem są następstwa eksplozji chemicznej czy ognia wewnętrznego. Przy czym dopuszczalne jest rozciągniecie pokrycia na ten zakres za pomocą dedykowanej klauzuli. Ponadto należy mieć świadomość, że polisa maszynowa nie jest substytutem gwarancji/rękojmi. Niekiedy może być jej uzupełnieniem. Z pokrycia ubezpieczania maszyn, jak zresztą z każdego innego ubezpieczenia ,wyłączone są przejawy normalnego, stopniowego zużywania się sprzętu.
Wypłaty z ubezpieczenia MBI są na ogół znacznie mniejsze, ale i znacznie częstsze od szkód w ubezpieczeniu mienia. W sumie wieloletnia globalna szkodowość jest wyższa przy ubezpieczeniu maszyn niż w ryzyku PD.

Oprócz MB istnieją także inne specyficzne rodzaje ubezpieczenia maszyn. Np. ubezpieczenie maszyn budowlanych (Contractors Plant Machinery – CPM) czy ubezpieczenie maszyn rolnych nazywane popularnie AgroCasco. Ich natura bliższa jest ubezpieczeniu mienia, gdyż nie zabezpieczają przed finansowymi konsekwencjami awarii.

Ubezpieczenie ryzyk budowlanych CAR / montażowych EAR

Obiekty w trakcie budowy czy montażu oraz przedmioty znajdujące się na placu budowy, zasadniczo nie mogą być przedmiotem typowego ubezpieczenia mienia ze względu na odmienność ryzyka. Ochronę w tym zakresie zapewnia ubezpieczenie ryzyk budowlanych (angielskie Contractors’ All Risk w skrócie CAR / bądź ubezpieczenie ryzyk montażowych (angielskie Erection All Risk w skrócie EAR). Zgodnie z rozpowszechnionym w przeważającej części Europy standardem monachijskim jest to ubezpieczenie typu all risk, co oznacza, że obejmuje ono wszelkie szkody z wyjątkiem wyraźnie wyłączonych. Chyba nikogo nie trzeba przekonywać, że taka formuła jest bardzo korzystna dla ubezpieczonych.  Jednakże nie jest powszechna świadomość zalet tzw. ubezpieczenia od wszystkich ryzyk na płaszczyźnie dowodowej. W razie zaistnienia szkody, ubezpieczyciel, aby uniknąć wypłaty świadczenia musi dowieść, że zaszły okoliczności zwalniające go z odpowiedzialności. Natomiast przy ubezpieczeniu od ryzyk nazwanych na ubezpieczonym spoczywa ciężar wykazania, że szkoda była skutkiem zdarzenia wymienionego w OWU.

Należy jednak mieć świadomość, że w ubezpieczeniu ryzyk budowlanych / montażowych ograniczeń odpowiedzialności jest całkiem sporo. Do istotniejszych należą :

  • koszty wymiany, naprawy lub poprawienia wadliwego materiału lub wykonawstwa
  • szkody wynikające z błędów projektowych
  • szkody powstałe wskutek kradzieży zwykłej (w uproszczeniu bez przełamywania zabezpieczeń) 
  • następstwa strajków, rozruchów i niepokojów społecznych.

Z drugiej strony przynajmniej część wyłączeń można zneutralizować lub złagodzić za pomocą klauzul dodatkowych (np. klauzule oznaczone numerami 115 i 200). Zresztą katalog klauzul standardowych do tego produktu jest dosyć obszerny. Dotyczą one różnorodnych aspektów ochrony np. czasowego zakresu pokrycia,zmian sum ubezpieczenia, obowiązków stron. Przy czym z punktu widzenia ubezpieczonego nie działa zasada czym więcej tym lepiej. Niektóre znacząco ograniczają szanse otrzymania odszkodowania lub jego rozmiary, np. przez wyłączenie ryzyka powodzi, zalania, huraganu, szkód dotyczących budowy tam i zbiorników.

Polisa CAR/EAR ma charakter kompleksowy także w tym znaczeniu, że oprócz samej budowy czy obiektu montażu pokrycie ubezpieczeniowe może rozciągać się na :

  • sprzęt, maszyny budowlane znajdujące się placu budowy oraz zaplecze
  • koszty uprzątnięcia pozostałości po szkodzie
  • mienie inwestora znajdujące się w bezpośrednim otoczeniu budowy lub obiektu montażu
  • rzeczy osobiste pracowników.

Zwykle dla każdego z wymienionych elementów ustanawiany jest osobny limit odpowiedzialności, ale wszystkie wspomniane moduły określane są wspólnym mianem Sekcji I czy rzadziej jako Sekcja Szkód Materialnych. W ubezpieczeniu budowy czy montażu  główna suma ubezpieczenia  powinna odpowiadać wartości robót kontraktowych na chwilę zakończeniu budowy, włącznie ze wszystkimi materiałami, robocizną, frachtem, cłem i opłatami oraz materiałami i pozycjami dostarczonymi przez zleceniodawcę. W ramach osobnych limitów ubezpieczane są mienia pracownicze czy otaczające. 

Oprócz tego ubezpieczenie ryzyk budowlanych/montażowych może obejmować ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (Sekcja II) oraz ubezpieczenie zysku (Sekcja III). O ile ubezpieczenie budowy/obiektu montażu jest immanentną częścią programu, to zaistnienie ochrony w pozostałych obszarach zależy od ustaleń między stronami.

Warto zwrócić uwagę na specyfikę ubezpieczenia OC w polisie CAR / EAR. Obejmuje ono jedynie roszczenia wynikające z deliktu (czynu zabronionego) wyrządzone w z związku prowadzonymi pracami budowlanymi/montażowymi osobom pozostającym poza umową o roboty budowlane. A contrario z polisy budowlanej/montażowej na ogół nie zostanie wypłacone odszkodowanie z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy ani w razie szkody wyrządzonej jednej stronie kontraktu przez drugą. Przy czym w ostatniej  kwestii  modyfikacje nie należą do rzadkości. Dla sekcji II ubezpieczenia ryzyk budowlanych typowe są szkody w mieniu znajdującym się na posesjach sąsiadujących z placem budowy.  Poza zakresem ochrony OWU przeważnie pozostawiają szkody mające postać czystych strat finansowych, szkody osobowe wyrządzone zatrudnionym czy wynikające z rażącego niedbalstwa, a na tym lista wyłączeń się nie kończy. Zastrzec trzeba, że również w odniesieniu do ubezpieczenia OC ubezpieczyciele bywają skłonni do ustępstw, choć w niektórych kwestiach szanse są raczej niewielkie. Egzemplifikację stanowią OC pracodawcy czy rażące niedbalstwo. Jednakże zaaranżowanie ochrony w tych obszarach nie powinno sprawić problemu w ramach ubezpieczenia OC z tytułu prowadzania działalności gospodarczej i posiadania mienia (tzw. OC firmy). Błędem byłoby jednak stwierdzenie, że osobne ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorstwa budowlanego jest w każdym przypadku lepsze od  ochrony zapewnianej w sekcji II polisy CAR / EAR. Na przykład poszkodowanemu może być znacznie łatwiej uzyskać rekompensatę, gdy problem sprawia ustalenie, który z wykonawców na danej budowie wyrządził szkodę. Warto zadbać, żeby ubezpieczenie ryzyk budowlano-montażowych i OC firmy budowlanej  dopełniały się wzajemnie. 

W ramach sekcji III bądź osobnego produktu (angielskie Advanced Loss of Profit w skrócie ALOP/ także jako Delay in Start Up w skrócie DSU) ubezpieczeniu podlega swoiście rozumiany zysk brutto utracony w razie opóźnienia oddania inwestycji do użytkowania. Z tym, że odszkodowanie jest należne tylko wtedy, gdy niedotrzymanie terminu wynika ze szkody, za którą odpowiada ubezpieczyciel w Sekcji I.

W sekcjach szkód materialnych i OC dość często występuje wielu ubezpieczanych. W tym gronie mogą znajdować się inwestor oraz wszyscy wykonawcy nie wyłączając generalnego wykonawcy, podwykonawców, a w pewnych aspektach nawet dostawców materiałów. Natomiast przy ubezpieczeniu zysku status ubezpieczonego przysługuje wyłącznie inwestorowi.

ubezpieczenie ryzyk budowlanych

Ubezpieczenie budowy, montażu – konfiguracja

W uproszczeniu wyróżnia się dwa modele ubezpieczenia robót budowlanych/montażowych. Pierwszym jest polisa jednostkowa dedykowana danej budowie lub montażowi z okresem ochrony wygasającym wraz z końcem prac. Alternatywę stanowi umowa, według której pokrycie rozciągać będzie się na wszystkie prace realizowane przez określonego wykonawcę w okresie ubezpieczenia. Przy czym podkreślenia wymaga, że takie ubezpieczenie nie wyczerpuje wszystkich potrzeb firmy budowlanej.

Oprócz zaprezentowanego wyżej wzorca sporadycznie na polskim rynku można spotkać się z ubezpieczeniem robót budowlanych według Standardu Londyńskiego. Zdarzają się także inwestorzy z Francji i Belgi, którzy oczekują specyficznie skonfigurowanego programu, zawierającego między innymi ubezpieczenie OC obejmujące dziesięcioletnią odpowiedzialność wykonawców (responsabilite civile decennale), choćby w jego zubożonej wersji, która występuje pod nazwą Inherent defects insurance.

Ubezpieczenia od przerw w działalności

Ubezpieczenie zysku zwane jest także ubezpieczeniem od przerw w działalności. Zapewnia ono rekompensatę zysku brutto w czasie, gdy działalność przedsiębiorstwa jest zakłócona przez szkodę w mieniu. Według danych Federalnej Agencji Zarządzania Kryzysowego (FEMA Federal Emergency Management Agency) 40% firm upada po szkodzie całkowitej, mimo, że ogromna część z nich jest ubezpieczona w zakresie mienia. Dzieje się tak, ze względu na straty spowodowane przerwą w działalności w czasie odtwarzania mocy produkcyjnych. Wiele kosztów ma charakter stały, a po dłuższym zastoju organizacja ulega dezintegracji. Pracownicy zaczynają szukać nowych zajęć, a klienci wykonawców. Oczywiście do rozpoczęcia wypłat nie jest konieczna szkoda całkowita. Zatrzymać zakład bądź przynajmniej jakąś część może szkoda nieznacznych rozmiarów dotycząca kluczowego sprzętu. Z informacji dostarczonych przez AXA, wynika, że świadczenia wypłacone z ubezpieczenia od przerw w działalności przewyższają wypłaty z tytułu szkód w mieniu.

Określenie ubezpieczenie utraty zysku jest mylące dlatego, że w pojęciu wielu ubezpieczonych obejmuje zysk brutto w rozumieniu księgowym, a w rzeczywistości wypłata dotyczy zysku operacyjnego, kosztów stałych i ewentualnie dodatkowych wydatków. Koszty stałe najczęściej mają najwyższy udział w odszkodowaniu. W niemal każdych OWU występuje nieco inna definicja zysku brutto, lecz żadna nie pokrywa się z tym, jak rozumiany jest owy zysk  na potrzeby rachunku zysku i strat. Dlatego też mówi się o ubezpieczeniowym zysku brutto. W największym uproszczeniu zysk brutto jest sumą kosztów stałych i zysku operacyjnego albo różnicą między wielkością przychodów ze sprzedaży i kosztów zmiennych. Nieprecyzyjne jest także określanie tego ryzyka jako ubezpieczenia od przerw w działalności albowiem w przyjętym w Polsce modelu polisy świadczenie może być wypłacane także za okres po wznowieniu działalności dopóki nie osiągnie wyników finansowych sprzed szkody.

Różne oblicza ubezpieczenia zysku

Zasadniczo ubezpieczenie zysku stanowi dodatek do innej polisy. Na ogół nie można go zawrzeć samodzielnie, a wypłatę z ubezpieczenia od przerw działalności warunkuje powstanie odpowiedzialności ubezpieczyciela z produktu bazowego. Przy czym podkreślić trzeba, że nie chodzi tu o wypłatę z polisy głównej, a objęcie danej szkody zakresem ochrony. Oznacza to w praktyce tyle, że ubezpieczenie BI może zadziałać nawet wtedy, gdy z polisy podstawowej ubezpieczony nie otrzyma ani grosza ze względu na franszyzę lub udział własny. Nadal najczęściej bazą dla polisy od przerw w działalności jest ubezpieczenie mienia (Property demage PD). Wtedy mówi się o klasycznym ubezpieczeniu zysku ( Business Interruption), ale ubezpieczenie zysku może stanowić także nadbudowę dla ubezpieczenia maszyn, sprzętu elektronicznego, ryzyk budowlanych czy polisy środowiskowej bądź cybernetycznej. W ostatnich latach bardzo zyskały na znaczeniu szkody wynikające z incydentów cyber.

Reasumując, przedmiotem ochrony ubezpieczeniowej jest zysk brutto jaki zostałby wypracowany, gdyby nie wystąpiła szkoda objęta ubezpieczeniem podstawowym. Teoretycznie wypłata powinna rekompensować zysk utracony od chwili powstania szkody do czasu odzyskania wyników finansowych sprzed tego zdarzenia. Jednakże w praktyce odszkodowanie należne jest za czas po tzw. okresie wyczekiwania. Ponadto w każdej umowie określony jest maksymalny okres odszkodowawczy. Zwykle nie przekracza on 36 miesięcy.

W ubezpieczeniu BI, jak przy większości produktów ubezpieczeniowych istnieje cały szereg rozszerzeń. Do typowych należą klauzule :

  • odbiorców/dostawców (Contingent Business Interruption w skrócie CBI)
  • ograniczonego dostępu
  • braku mediów.

Dzięki tej pierwszej ubezpieczonemu zostanie zrekompensowany zysk utracony wskutek szkody objętej ubezpieczeniem podstawowym, która wystąpiła u jego bezpośrednich dostawców lub odbiorców, np.pożar fabryki dostarczającej podzespoły. Natomiast klauzula ograniczenia dostępu znajdzie zastosowanie w razie szkody w infrastrukturze otaczającej ubezpieczoną lokalizację, przykładowo : uszkodzenie mostu lub drogi.

Ochrona od przerw w działalności w formie parametrycznej

Na wysokorozwiniętych rynkach wzrasta znaczenie ubezpieczenia od przerw w działalności w formie parametrycznej. W największym uproszczeniu ubezpieczenie indeksowe (parametryczne) zapewnia świadczenie w razie, gdy określony obiektywny wskaźnik (np.średnia temperature w lipcu, ilość opadów) osiągnie określoną wielkość.W takim wypadku wysokość wypłaty od zakładu ubezpieczeń może być określona kwotowo albo jako pochodna wielkości zmiany wskaźnika.  W każdym razie znaczenia nie ma wielkość szkody, dlatego instrument w jeżyku angielskim określany jest mianem non damage insurance. Jako zaletę takiego rozwiązania wskazuje się możliwość bardzo szybkiego  i bezspornego określenia wielkości wypłaty, ale  trudność sprawia skonfigurowanie umowy, by świadczenie rekompensowało w całości uszczerbki majątkowe. Zainteresowanie ubezpieczeniami parametrycznymi wzmogła skutki pandemii koronawirusa. Próbuje się konstruować ubezpieczenie od przestoju w działalności gospodarczej oparte o liczbę zakażonych, zmarłych czy ilość dni administracyjnego zakazu działalności. 

Produkty podobne do ubezpieczenia zysku

Istnieje przynajmniej kilka rozwiązań zbliżonych do polisy od przerw w działalności. W ramach pakietów ubezpieczeniowych dla małych i średnich przedsiębiorstw oferuje się ubezpieczenie od kosztów stałych działalności. Świadczenie z takiej klauzuli stanowi namiastkę wypłaty z ubezpieczenia zysku przedsiębiorstwa. Jak sama nazwa wakuje, ochrona nie obejmuje marży tylko koszty stałe. Na dodatek z we wspomnianej klauzuli finansowe są wyłączenie wydatki stałe wyczerpująco wymieniowe w OWU (koszty wynagrodzeń pracowników, koszty najmuje pomieszczeń, raty kredytów  leasingowe, stałe opłaty za media). Maksymalne okresy pokrywania kosztów stałych z reguły wynoszą od 2 do 6 miesięcy czyli są znacznie krótsze niż w biznes interruption. Klauzula kosztów stałych działalności z reguły dołączana jest do polis podmiotów, które nie prowadzą rachunkowości w sposób umożliwiający obliczenie zysku na potrzeby  polisy od przerw w działalności. Jednakże pokrycie w takim kształcie aranżuje się także dla innych organizacji. np. ze względu na składkę znacznie niższą w ubezpieczeniu zysku firmy.    
Warto też wspomnieć o klauzuli zwiększonych kosztów działalności. Podobnie w uprzednio omówionych modułach, odpowiedzialność towarzystwa z tej klauzuli powstaje tylko po wystąpieniu szkód objętych objętych ubezpieczeniem mienia (PD). Katalog kosztów refundowanych przez ubezpieczyciela zawsze ma charakter zamknięty, ale mogą należeć do niego zarówno koszty jednorazowe, jak i zależne do czasu.  Przykłady to: 

  • wydatki na transport ubezpieczonego mienia z miejsca ubezpieczenia do innej lokalizacji
  • koszty użytkowania zastępczych pomieszczeń czy sprzętu, 
  • koszty osobowe mające na celu przywrócenie działalności w tym praca w godzinach nadliczbowych, zatrudnienie dodatkowego personelu, dodatki za pracę w nocy, niedziele i święta, 
  • koszty poformowania stałych klientów o nowych lokalizacjach
  • wydatki na odtworzenia niezbędnej dokumentacji 

Z tymże znaczna cześć ubezpieczycieli pokrywa wydatki na odtworzenie dokumentów na podstawie osobnej klauzuli.  Co, ciekawe  klauzula zwiększonych kosztów działalności, oprócz ubezpieczenia mienia dodawana jest często także ubezpieczeń sprzętu elektronicznego EEI.

Klauzulą zbliżoną do ubezpieczenia zysku jest ubezpieczenie od strat spowodowanych brakiem możliwości pobierania czynszu z tytułu najmu nieruchomości komercyjnych. Ochronę w tym zakresie można poszukiwać zarówno w ramach specjalistycznego ubezpieczenia nieruchomości komercyjnych (w żargonie ubezpieczenie galerii handlowych)  jak i nawet pakietów dla firm z sektora MSP. Oczywiście w tym ostatnim przypadku zakres ochrony bywa znacznie uboższy. Przykładowo standardem rynkowym dla tej klauzuli jest czynszu utraconego maksymalnie za 3 miesiące.

oc za produkt

OC za produkt

Specyficzny rodzaj odpowiedzialności cywilnej stanowi OC za produkt. Wśród prawników można spotkać się kwalifikacją oc za produkt niebezpieczny jako podkategorii odpowiedzialności ex delictu czy ex contractu  jak i wyodrębnianiem jako samoistnego reżimu. Abstrahując od tego, niemal wszystkie OWU OC z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej i posiadania mienia tratują  szkody wyrządzone przez produkt jako byt osobny od tradycyjnego podziału reżim kontraktowy i deliktowy. Zatem nawet jeśli roszczenie z tytułu szkód wyrządzonych przez produkt dochodzone będzie od ubezpieczonego w na podstawie przepisów o czynach niedozwolonych  (a nie regulacji  odpowiedzialności za produkt niebezpieczny) odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń nie zaistnieje bez klauzuli dedykowane oc produktu mimo  włączenia do ochrony roszczeń z tytułu czynów niedozwolonych.  Co więcej ubezpieczyciele rozdzielają szkody związane z produktem na kilka osbnych zakresów. Warto podkreślić, że inaczej niż Kodeksie Cywilnym ,oc za produkt dotyczy zasadniczo wszystkich produktów niezależnie od czy są niebezpieczne.

Najprostszym dodatkiem do  podstawowej wersji  OC firmy jest ogólna klauzula OC za produkt. Obejmuje ona wyłącznie szkody na rzeczy i osobie wyrządzone przez produkt osobom trzecim. Innymi słowy poza zakresem ochrony pozostawione są czyste straty finansowe (pure economic loss), które mogą być pokryte tylko przy wzbogaceniu pakietu o kolejne rozszerzania. Polisa nie znajdzie zastosowania także do uszczerbków w samym produkcie, w szczególności jego zniszczenia albo uszkodzenia. Niemniej jednak wypłaty z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za produkt zdarzają się dość powszechnie.  W określonych okolicznościach tego rodzaju ryzyko może ciążyć nie tylko na producentach, ale również importerach,  wytwórcach materiału, surowca albo części składowej produktu, osobach podających się za producenta. Odpowiedzialność wymienionych ma charakter solidarny, co w uproszczeniu oznacza, że poszkodowany ma prawo dochodzić całości lub części rekompensaty od każdego ze zobowiązanych, niektórych z nich lub wszystkich łącznie. Dlatego zrozumiałe jest stawianie przez kontrahentów wymogu okazania polisy z klauzulą OC za produkt. Z oferty mogą, a nierzadko nawet powinny skorzystać także podmioty zbywające produkty niebezpieczne w ramach działalności gospodarczej. Tacy handlarze, dystrybutorzy, hurtownicy mają obowiązek pokryć szkody wyrządzone przez produkt wprowadzony przez nich do obrotu, gdy nie  są znani inni odpowiedzialni albo nie wskażą osób, od których nabyły dane dobro, które spowodowało uszczerbek majątkowy. Szkody objęte ubezpieczeniem OC za produkt można wyrządzić nawet firmy o typowo usługowym profilu działalności. Na przykład w branży gastronomicznej, hotelarskiej produkt stanowią między innymi potrawy  podawane gościom. Ze zdziwieniem  przyjmowane bywa także, to że właściwie skonstruowany program ubezpieczenia ciepłowni, elektrociepłowni, elektrowni powinien zawierać klauzulę odpowiedzialności cywilnej za produkt lub/i oc za szkody z tytułu niedostarczenia energii lub dostarczenia energii o niewłaściwych parametrach. Mało kto zdaje sobie sprawę, że energia a przynajmniej energia cieplna i elektryczna zaliczaną są przez lwią część OWU do produktów.  Przeważnie kwalifikacji jako produktu nie stoi na przeszkodzie również nieodpłatny charakter wprowadzania przedmiotu do obrotu.  W kontekście ubezpieczeń bez znaczenia pozostaje także okoliczność, że przygotowywanie, dystrybuowanie danego przedmiotu, nie stanowi istoty działalności ubezpieczonego. Zatem nawet gadżet reklamowy (długopis, parasol, t-schirt) to  w myśl większości wzorców umownych produkt, a szkody przez niego wyrządzone mogą być rekompensowane w ramach OC za produkt. 

Ubezpieczenie wycofania produktu z rynku i inne rozszerzenia OC za produkt

Wzorem rynku niemieckiego typowe rozszerzenia ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za produkt  dotyczą szkód polegających na poniesieniu kosztów wycofania z obrotu produktu, wyrobów lub artykułów zawierających ten produkt albo uszczerbków powstałych wskutek :

  • zamontowania, umocowania lub położenia wadliwego produktu, który może zostać usunięty i zastąpiony produktem niewadliwym (klauzula kosztów usunięcia i zastąpienia)
  •  wadliwości wyrobu wytworzonego lub poddanego obróbce przy użyciu maszyn lub urządzeń wprowadzonych do obrotu, serwisowanych lub naprawionych przez Ubezpieczonego (tzw. klauzula maszynowa)
  • trwałego połączenia lub zmieszania wadliwego produktu z innymi rzeczami w celu wytworzenia innego wyrobu
  • wadliwości wyrobów powstałych w wyniku dalszej obróbki wadliwego produktu w celu wytworzenia innego wyrobu.

Wymienione zakresy u poszczególnych ubezpieczycieli występują pod rozmaitymi nazwami i w różnych konfiguracjach. Na przykład ubezpieczenie wycofania produktu z rynku (product recall )występuje zarówno jako klauzula dodatkowa jak i umowa samoistna. W rozbudowanej wersji może obejmować nie tylko koszty wycofania produktu poniesione przez osoby trzecie jak i własne wydatki ubezpieczonego (np. powiadomienia w odpowiedni sposób dystrybutorów, konsumentów i innych posiadaczy produktów, w tym koszty wezwań i ogłoszeń w mediach, zwiększone koszty osobowe, w tym koszty pracy w godzinach nadliczbowych, koszty badania, sortowania, transportu, przechowywania), a także świadczenie w naturze jakim jest pomoc konsultantów. Nieco upraszczając, cechą charakterystyczną dla wszelkich ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej jest to, że obejmują wszystkie szkody oprócz wyraźnie wyłączonych. Inaczej jest jednak przy rozszerzeniach OC za produkt. Na podstawie klauzul finansowane są tylko precyzyjnie określone kategorie kosztów.

Odmianę ubezpieczenia wycofania produktu z rynku dla przedsiębiorstw branży spożywczej (czasem także kosmetycznej) stanowi CPI czyli Contaminated Product Insurance. Na ogół taka polisa w odróżnieniu od ubezpieczenia product recall obejmuje : następstwa działań umyślnych, w tym koszty okupu, koszty wytworzenia produktów zastępujących wycofane, zysk utracony w wyniku wycofania. Zresztą specjalistycznych rozszerzeń OC za produkt jest znacznie więcej. Egzemplifikację stanowią klauzula pasz czy wad betonu.

Z istotniejszych kwestii warto sprawdzić w OWU czy pokrycie ubezpieczeniowe rozciąga się na wszelkie produkty czy tylko na te, które zostały wprowadzone do obrotu w okresie ubezpieczenia. Jednym z typowych zakresów dodatkowych do ubezpieczenia odpowiedzialność cywilnej przedsiębiorcy jest klauzula czystych strat finansowych. Warto wiedzieć, że nie pokrywa się ona z wyżej wymienionymi rozszerzeniami związanymi z odpowiedzialnością za produkt.

Ubezpieczenie OC zarządu (D&O)

Celem ubezpieczenia D&O jest ochrona władz spółki przed finansowymi konsekwencjami nieprawidłowości przy wypełnianiu funkcji. Nazwa D&O jest skrótem od angielskiego directors and oficers. Prób stworzenia polskiego odpowiednika jest bardzo wiele. Najczęściej umowa nazywana jest ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej zarządu. Jednakże w dzisiejszych czasach jest to określenie nieadekwatne, gdyż z ochrony może skorzystać cały szereg innych osób (nie tylko managerów), a zakres nie ogranicza się do spraw cywilnych. Tzw.ubezpieczenie OC kadry kierowniczej w większości państw wysokorozwiniętych postrzegane jest jako nieodłączny element systemu zarządzania ryzykiem, a w Polsce dopiero kilka lata temu przestało być ciekawostką. Ubezpieczania odpowiedzialności zarządzających spółkami i innymi organizacjami stanowią jedną ze specjalności naszej kancelarii. Polecamy lekturę następujących artykułów naszego autorstwa :

– Ile kosztuje ubezpieczenie zarządu ?

– OC zarządu a grzywny, kary pieniężne

– 16 mitów na temat polis dla zarządu

– Odpowiedzialność karna a D&O

Ubezpieczenie ryzyk cybernetycznych

Zmiany prawne dotyczące ochrony danych osobowych, postępująca informatyzacja oraz ograniczenia dotyczące osobistych kontaktów międzyludzkich wymuszone przez zagrożenie epidemiologiczne COVID 19 sprawiają, że na znaczeniu zyskują cyber polisy. Więcej o informacji o tym produkcie można znaleźć w artykule Cyber Ubezpieczenia a inne polisy.

Ubezpieczenia grupowe

Do ubezpieczeń korporacyjnych zaliczają się także ubezpieczenia osobowe, głównie grupowe ubezpieczenia pracownicze, choć nie tylko. Najbardziej rozpowszechnionym ubezpieczeniem osobowym w Polsce jest zdecydowanie ubezpieczenie grupowe na życie, a na popularności bardzo szybko zyskują ubezpieczenia zdrowotne. Nie zawsze te produkty mają za wiele wspólnego z korporacjami. Polisy tego rodzaju dostępne są nawet dla firm zatrudniających choćby 2 pracowników. Jednakże ubezpieczenia grupowe największym zakładom pracy oferowane są na uprzywilejowanych zasadach. Odmienności są na tyle istotne, że nie będzie wielką przesadą twierdzenie o istnieniu odrębnego produktu dla klientów z tego segmentu rynku. Niektóre TU ubezpieczają najliczniejsze grupy według dedykowanych im OWU. Jednakże znacznie częściej oferta ubezpieczania grupowego tworzona jest dla takich podmiotów przez odstępstwa od standardowych wzorców umownych i procedur. Spektrum rozwiązań jest bardzo szerokie. Dla liczniejszych grup dostępnych jest więcej umów dodatkowych. Przy większej liczbie ubezpieczonych ubezpieczyciele skłonni są proponować wyższe sumy ubezpieczenia. Powszechną praktykę na rynku polis grupowych stanowi stosowanie karencji, przynajmniej na niektóre ryzyka. Karencja to okres następujący bezpośrednio po zawarciu umowy bądź przystąpieniu do programu w, którym ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności. Przykładowo karencja z tytułu pobytu w szpitalu spowodowanego chorobą wynosi 3 miesiące. Hospitalizacja ubezpieczonego rozpoczęła się w 28 dniu od początku okresu ochrony. Świadczenie jest nienależne. Przy tym należy mieć świadomość, że karencje nie dotyczą zdarzeń wynikających z następstw nieszczęśliwych wypadków. Przy większych grupach możliwe jest wynegocjowanie całkowitego zniesienia karencji lub przynajmniej ich skrócenie. Bonusem charakterystycznym dla dużych grup jest finansowanie działań prewencyjnych przez ubezpieczyciela. Kiedyś dominującą formą funduszu prewencyjnego były szczepienia pracowników przeciwko grypie. Obecnie coraz częściej zamiast tego wykonuje się bilans stanu zdrowia. Mimo, nasilającej się tendencji do zdalnej obsługi polisy i zgłaszania szkód nadal jako istotny atut dostępny wyłącznie dla największych zakładów pracy wskazuje się wyznaczanie pracownika dedykowanego do obsługi danej polisy. Poza ubezpieczeniami korporacyjnymi nie spotyka się także polis 2 albo 3 letnich. Większość grupowych ubezpieczeń na życie i zdrowotnych zawieranych jest na rok z automatycznym odnowieniem. Trzyletni albo dwuletni okres ochrony jest korzystniejszy dla ubezpieczonych, albowiem wydłuży się czas, w którym mają gwarancję niezmienności warunków ochrony. Ubezpieczeni w ramach najliczniejszych grup znacznie częściej od pozostałych premiowani są zniżkami na inne ubezpieczenia.

Ubezpieczenie Nadwyżkowe

W uproszeniu ubezpieczenie nadwyżkowe to polisa zapewniający dodatkowy limit odpowiedzialności ponad sumę gwarancyjną obowiązkowego ubezpieczenia OC (rzadziej innego obligatoryjnego ubezpieczania pasywów). Zakres podmiotowy, przedmiotowy, czasowy czy terytorialny zawsze nawiązuje do polisy, którą uzupełnia. Jednakże odmienności bywają bardzo istotne. Np. nierzadko zdarza się, że ochrona w polisie obowiązkowej opiera się o trigger act committed, ochrona nadwyżkowa o wyzwalacz claims made. Dla wielu ubezpieczenie nadwyżkowe stanowi sztandarowy przykład produktu korporacyjnego, bo któż inny jak potężne przedsiębiorstwo może potrzebować sumy gwarancyjnej wyższej niż wymagają przepisy prawa. W rzeczywistości jest nieco inaczej – całkiem powszechnie ubezpieczenia o charterze nadwyżkowym zawierają podmioty, które trudno nazwać korporacjami. Wynika, to głownie z tego, że obowiązkowe sumy gwarancyjne w ubezpieczeniach OC zawodowych wielu profesji są bardzo niskie w stosunku do potrzeb. Przykładem jest OC lekarza, architekta, adwokata.

Poza polisami dedykowanym poszczególnym grupom zawodowym,  oferuje się także polisy nadwyżkowe względem obligatoryjnego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Takie umowy zawierają głownie firmy transportowe lub inne dysponujące dużymi flotami pojazdów. Nadal bardzo nikła jest świadomość potrzeba uzyskania w OC  komunikacyjnym sumy gwarancyjnej wyższej od ustawowego minimum. Tymczasem szkody przewyższające najniższy dopuszczalny limit odpowiedzialności ubezpieczyciela nie stanowią ewenementu. Przekładów dostarczają zwłaszcza zderzenia samochodów z pociągami. Standard rynkowy stanowi OC nadwyżkowe oferowane jako rozszerzenie obowiązkowego OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w formie polisy flotowej. Jednakże kilka zakładów ubezpieczeń gotowych jest udzielić pokrycia w ramach osobnej umowy OC nadwyżkowego, a nawet ubezpieczyć w omawianym zakresie wyłącznie jeden pojazd.   

W  dobrowolnych ubezpieczeniach odpowiedzialności odpowiednikiem polis nadwyżkowych w powyższym rozumieniu są tzw. ubezpieczenia warstwowe. Z tym, że nie cały rynek przyjmuje taką terminologię. Istnienie nieubezpieczeń warstwowych wynika ograniczonej pojemności asekuracyjnej poszczególnych zakładów ubezpieczeń. Z tego względu, inaczej niż przy polisach nadwyżkowych sensu stricto,  umowa uzupełniająca zawsze zawierana jest z innym zakładem ubezpieczeń niż ubezpieczenie podstawowe. Przy czym należy podkreślić, że samo posiadanie dwóch lub więcej polis Odpowiedzialności Cywilnej o tym sam zakresie pokrycia wcale nie przesądza, że kolejne ubezpieczenia będą działać względem siebie subsydiarne. Podstawą do tego musi być wyraźna regulacja w umowie, albowiem KC domyślnie przewiduje inne rozwiązanie.  Ponadto warto zweryfikować czy polisa warstwowa nie ogranicza się do  szkód, z których każda przekracza sumę ubezpieczenia w ubezpieczeniu podstawowym. 

Broker ubezpieczeniowy a ubezpieczenie firmy

Zbudowanie kompleksowego planu ubezpieczeń wymaga wiedzy i szerokiego rozeznania rynkowego. Te zadanie można powierzyć brokerowi ubezpieczeniowemu. Kancelaria brokerska reprezentuje interesy mocodawcy wobec wszystkich zakładów ubezpieczeń. Z tytułu świadczonych przez Nas usług klienci nie ponoszą dodatkowych kosztów. Co więcej bardzo często zaangażowanie brokera przynosi spore oszczędności na składkach ubezpieczeniowych. Powierz bezpieczeństwo firmy profesjonalnemu doradcy. Zapraszamy do kontaktu :

ANDIW BROKERS Sp.z o.o                  ubezpieczenie firmy / przedsiębiorstwa 
ul. Piastowska 2/1a
59-220 Legnica
broker@andiw.pl    696 48 76 75