Ubezpieczenie na życie posiada w Polsce około 15 MLN. Jednakże zdecydowana większość polis w żaden sposób nie koresponduje z potrzebami ubezpieczonego i jego uposażonych. Wynika to z wielu względów. Jednym z nich jest brak świadomości potrzeb. Mimo upływu wielu lat transformacji politycznej i gospodarczej nadal wzorem poprzedniej epoki podstawową formą ubezpieczenia na życie jest grupowe ubezpieczenie pracownicze. Z reguły wszyscy uczestnicy w takiej polisie ubezpieczeni są w takim samym zakresie z identycznymi sumami ubezpieczenia, mimo że ich potrzeby bywają bardzo zróżnicowane. Zawieranych jest także wiele polis służących wyłącznie zabezpieczeniu banku na wypadek śmierci dłużnika. Nie ma w tym nic złego o ile, kredytobiorca korzysta z innych produktów adekwatnych do jego sytuacji życiowej. Niestety nadal pokutuje przekonanie, że polisa z cesją na bank zaspokaja wszystkie potrzeby. Do rzadkości nie należą ubezpieczeni, którzy nie znają bądź nie rozumieją zakresu posiadanego ubezpieczenia. Na przykład trudno mówić o funkcji ochronnej umowy, będącej produktem inwestycyjnym opakowanym w ubezpieczenie na życie. Zwykle w razie śmierci ubezpieczonego uposażonym z takiej polisy przypadnie symboliczna sumę ubezpieczenia np. 100 PLN plus wartość zgromadzonych środków bądź suma wpłaconych składek. Fatalne skutki ma też mylenia polisy wypadkowej (NW) z ubezpieczeniem na życie. Tego rodzaju umowy zapewniają świadczenie w razie śmierci, tylko jeśli jej przyczyną był nieszczęśliwy wypadek. Zgony spowodowane nieszczęśliwszym wypadkiem stanowią do kilku procent ogółu.
Ubezpieczenie na życie – potrzeba i wyliczenie SU
Wysokość sumy ubezpieczenia zależy od Twoich potrzeb. Aby je szczegółowo poznać i przeanalizować skontaktuj się z brokerem ubezpieczeniowym. W największym uproszczenie suma ubezpieczenia na życia powinna być równa kwocie środków pieniężnych potrzebnych w razie śmierci ubezpieczonego. Wskazuje się na 3 podstawowe potrzeby ubezpieczeniowe :
– rekompensata dochodów utraconych w wyniku śmierci
– spłata zobowiązań
– pokrycie kosztów przekazania majątku.
Ubezpieczenia na życie potrzebuje każda osoba generująca dochód z którego korzystają inni. Niezbędna jest ochrona dla żywiciela rodziny, a czasami także dla wspólnika, pracownika, kontrahenta. Książkowym stwierdzeniem jest, że suma ubezpieczenia z tego tytułu powinna wynosić 24-krotność miesięcznych zarobków. Rzadziej mówi się 36-krotności zarobków. Z perspektywy potrzeb trudno znaleźć przekonujące uzasadnienie dla jednego i drugiego poziomu, albowiem ubytek w finansach może być odczuwalny nawet przez dekady. Statystycznie 30-latek ma przed sobą prawie 40 lat zarobkowania. Niektórzy twierdzą, że 2 lata to okres potrzebny na odzyskanie równowagi psychicznej po stracie bliskiej osoby. Problem w tym, że na potwierdzenie tej teorii, nie przytoczono żadnych badań. Ponadto zaprezentowany sposób wyliczania nie uwzględnia zmniejszania wydatków jakie związane były z osobą zmarłego, ewentualnych oszczędności pozostałych po zmarłym, nie wspominając już o świadczeniach z ubezpieczenia społecznego (np.renta rodzinna). Umowa ubezpieczenia rekompensująca dochód powinna chronić przynajmniej do końca planowanej aktywności zawodowej.
Środki uzyskane z polisy ubezpieczeniowej mogą służyć także spłacie zobowiązań. Kredyty, pożyczki, zadłużenie na karcie kredytowej to tylko nieliczne przykłady z szerokiego spectrum długów, które z reguły stają się wymagalne w całości z chwilą śmierci dłużnika, nawet jeśli ten jest tylko jednym ze współzobowiązanych.
Analogicznie jak na długi, warto popatrzeć na niedokończone inwestycje. Przykładowo jeśli dwunastolatek od 5 lat trenuje wyczynowo sport z myślą o zawodowej karierze to przerwanie finansowania dalszych treningów sprawia, że dotychczasowe wydatki na ten cel będzie można uznać za stracone.
Wbrew pozorom najistotniejszym wydatkiem związanym ze zgonem nie są koszty pochówku. Z reguły znacznie większe obciążenie stanowią koszty formalizacji dziedziczenia, działu spadku, zachowku, podatku od spadku i darowizn. Nawet jeśli zmarły pozostawił po sobie wartościowe aktywa, to problematyczne okazuje na ogół się ich upłynnienie w celu pokrycia wymienionych wydatków. Nie jest łatwo, sprzedać z dnia na dzień nieruchomość nie stając się okazją dla kupujących. W planowaniu spadkowym często zapomina się także, że odziedziczone dobra mogą stale generować koszty, których nie są w stanie udźwignąć spadkobiercy. Najprostszym sposobem pokrycia kosztów towarzyszących przekazaniu majątku w chwili śmierci jest ubezpieczenie dożywotnie.
Możliwe rozwiązania w zakresie ubezpieczeń na życie
1.Terminowe Ubezpieczenie na Życie
2.Grupowe ubezpieczenie pracownicze
3.Ubezpieczenie grupowe z indywidualnym przystąpieniem (grupy otwarte)
4.Ubezpieczenie dożywotnie
5.Ubezpieczenie na życie ze zwrotem składki (endowment ubezpieczenia na życie i dożycie)
Umowy dodatkowe do polisy życiowej
Prawidłowo skonstruowany program ubezpieczenia nie powinien ograniczać się do ubezpieczenia na życie, ponieważ nawet jeśli wypadek czy choroba nie spowodują śmierci ubezpieczonego to skutki finansowe tych zdarzeń mogą być równie poważne jak przy zgonie. Ubezpieczony może utracić trwale lub na długi czas zdolność do pracy w ogóle bądź w wyuczonym zawodzie. Ponadto osoby dotknięte chorobą czy ofiary wypadków często muszą ponieść olbrzymie koszty leczenia, rehabilitacji czy dostosowania do życia w nowej sytuacji. Katalog jak i zakres umów dotyczących wypadków oraz zachorowań jest bardzo zróżnicowany.Na przykład ubezpieczenie od poważnych zachorowań może obejmować od 6 do 200 jednostek chorobnych.Na dodatek niemal każdy z ubezpieczycieli nieco inaczej definiuje poszczególne stany chorobowe. Od kilku lat rozpowszechniają się produkty gwarantujące świadczenia in natura, głownie organizację i prowadzenie leczenia.
Ubezpieczenie grupowe czy indywidualne ?
Na tak postawione pytanie nie istnieje jedna uniwersalna odpowiedź. Polisy w obu formach posiadają istotne zalety, których waga zależy w znacznej mierze od sytuacji danej osoby poszukującej ochrony ubezpieczeniowej. Ponadto, warto wiedzieć, że istnieją setki dosyć zróżnicowanych produktów grupowych jak i indywidualnych , wiec nie powinno dziwić istnienie umów wymykających się jakimkolwiek generalizacjom.
Jedną z przeszkód do objęcia ubezpieczeniem na życie jest stan zdrowia. Zasadniczo wymogi medyczne w ubezpieczeniach grupowych są znacznie mniej rygorystyczne niż w przypadku polis indywidualnych. Oczywiście na rynku spotyka się dosyć zróżnicowane podejścia do tej kwestii, Jednakże, na ogół przy polisach indywidualnych ocena ryzyka odbywa się na podstawie szczegółowej ankiety medyczne, którą przy wyższych sumach uzupełniają badania laboratoryjne lub lekarskie. Natomiast w ubezpieczeniach grupowych na ogół sprawdzanie stanu zdrowia ogranicza się do kilku oświadczeń lub pytań z odpowiedziami TAK/NIE. U najbardziej liberalnych w tej kwestii ubezpieczycieli do uzyskania ochrony wystarczy zadeklarowanie : braku orzeczenia o niezdolności do pracy, nie przebywanie na zwolnieniu lekarskim oraz w szpitalu i hospicjum. Jednakże zbyt daleko idącym uproszeniem byłoby stwierdzenie, że zawsze łatwiej ubezpieczyć się grupowo albowiem do zaaranżowania ochrony ubezpieczeniowej w tej formie potrzeba innych potencjalnie zainteresowanych. Na ogół minimalna liczebność grupy to 3 osoby, sporadycznie ubezpieczenie grupowe można zawrzeć od 2 osób. Po drugie nie mogą być to osoby przypadkowe, ale złączone więzią prawną z ubezpieczającym. W Polsce najczęściej polisy na życie zawiera się dla pracowników określonego podmiotu, ale nie jest to jedyna możliwość.Po trzecie sprawę komplikuje wymóg minimalnej partycypacji , czyli udziału osób ubezpieczonych wśród wszystkich uprawnionych. W zależności od ubezpieczyciela i liczebności grupy wynosi on zwykle od 60% do 90%. Próg partycypacji ma zapobiegać przystępowaniu do ubezpieczenia wyłącznie pracowników najstarszych bądź z najgorszym stanem zdrowia, gdyż według statystyk to oni najchętniej uczestniczą w ubezpieczeniach. Zaletą większości ubezpieczeń indywidualnych jest trwałość ochrony. Z reguły takie umowy mogą być zawierane na wiele lat, a niekiedy nawet dożywotnio. W tym czasie zakład ubezpieczeń nie ma prawa wypowiedzieć umowy ani zmienić warunków ochrony. Natomiast dla polisy grupowej typowy jest jednoroczny okres ochrony. Sporadycznie w dużych grupach umowy trwają 2 lub 3 lata. Przy każdym odnowieniu ochrony istnieje ryzyko pogorszenia warunków ochrony albo odmowy zawarcia umowy na kolejny okres. Takie sytuacje mają miejsce przeważnie, gdy pogarsza się struktura demograficzna grupy (np.rośnie średnia wieku ubezpieczonych) albo suma wypłaconych świadczeń znacząco przewyższa kwotę zebranych składek. Ponadto, ubezpieczony uprawniany jest do uczestnictwa w danym ubezpieczeniu grupowym tak długo jak spełnia kryteria przynależności do grupy np. jest zatrudniony u ubezpieczającego. Zatem przejście na emeryturę czy rentę oznacza koniec ochrony z danej polisy. Ubezpieczenie staje się przeszłością również w chwili likwidacji ubezpieczającego (np.pracodawcy). Dlatego ubezpieczenie grupowe na ogół nie sprawdza się jako narzędzie planowania sukcesyjnego bądź zabezpieczenie kredytu. Niekiedy dotychczas ubezpieczonym proponowana jest indywidualna kontynuacja umowy, ale z reguły jej warunki są znacznie mniej korzystne od dotychczasowych. Maksymalna wysokość sumy ubezpieczenia na życie przemawia także za ubezpieczeniami indywidualnymi. Jak wynika z powyższych Polak osiągający przeciętne zarobki, i posiadający kredyt hipoteczny powinien być ubezpieczony od śmierci z jakiejkolwiek przyczyny przynajmniej na kilkaset tysięcy złotych, co w w lwiej części ubezpieczeń grupowych jest niemożliwe. Bardzo rzadko można spotkać się z polisami, w której suma ubezpieczenia z sumy głównej przekracza 150 000 PLN. Natomiast polisa indywidualna opiewająca na kilka milionów złotych nie stanowi większego wyzwania dla ubezpieczycieli. Skoro w ubezpieczeniu indywidualnym dopuszczalne są wyższe sumy, a na dodatek istnieje tylko jeden decydent to swoboda w konfiguracja takiej polisy powinna być dużo szersza. Jednakże sprawa nie jest wcale taka prosta, ponieważ w ubezpieczeniach grupowych z reguły dostępne jest znacznie więcej umów dodatkowych. W ramach produktów indywidualnych sporadycznie oferowane są tzw.ryzyka rodzinne (np. zgon rodziców/ teściów czy urodzenie dziecka). Licznych zwolenników ma pogląd, że ubezpieczenia grupowe są tańsze od indywidualnych. Można się z nim zgodzić tylko przy licznych zastrzeżeniach, ponieważ porównywanie cen przy tak diametralnych różnicach w innych aspektach jest bardzo trudne bez sporej dawki subiektywizmu. To trochę tak jakby stwierdzić, że rowery mniej kosztują od samochodów i na dodatek są tańsze w eksploatacji.
Ubezpieczenie grupowe na życie pracowników posiada także wiele zalet z perspektywy pracodawcy. Więcej na ten tematach przeczytasz w artykule Ubezpieczenia pracowników i polisy związane z zatrudnieniem.
Doradztwo kancelarii brokerskiej
Ubezpieczenia na życie są zagadnieniem tak istotnym jak skomplikowanym. Dlatego warto analizę potrzeb jak i dobór produktu powierzyć ekspertowi. Zapraszamy do kontaktu.
Kancelaria brokerska ANDIW BROKERS Sp.z o.o
ul. Piastowska 2/1a
59-220 Legnica
broker@andiw.pl
696 48 76 75
