Rezygnacja z PPK

Zagadnienia związane obligatoryjnością uczestnictwa w PPK, rezygnacją czy wypłatą środków należą do najczęściej wyszukiwanych w wyszukiwarce Google. Tak duże zainteresowanie stało się asumptem do kompleksowego opisania tej tematyki

Dobrowolne czy obowiązkowe PPK

Zasadniczo ppk jest dobrowolne dla zatrudnionych, w uproszczeniu pracowników, a obowiązkowe dla podmiotów zatrudniających. Jednakże dobrowolność uczestnictwa relatywizuje mechanizm automatycznego zapisu. Objęci są nim zatrudnieni, którzy ukończyli 18 rok życia, a nie ukończyli 55 roku życia. Do udziału w PPK nie mają prawa małoletni ani osoby, które nie zostały uczestnikami programu przed ukończeniem 70 roku życia. Zatem przykładowo pracownik który stanie się uczestnikiem programu mając lat 68 może w nim uczestniczyć dalej po siedemdziesiątych urodzinach, nawet dożywotnio. Kwestia nabycia uprawnień emerytalnych czy osiągnięcia wieku emerytalnego jest bez znaczenia. Kwintesencją dobrowolności jest możliwość rezygnacji z ppk zarówno przed automatycznym zapisaniem jak i później.

Tworzenie ppk nie jest obowiązkowe dla podmiotu zatrudniającego tylko w kilku przypadkach. Pierwszy to posiadanie pracowniczego programu Emerytalnego, w którym uczestniczy min 25% zatrudnionych, a składka jest nie mniejsza niż 3,5% wynagrodzenia. Jednakże nie ma przeszkód by takie PPE spełniające opisane kryteria funkcjonowało obok PPK.

Pracowniczych Planów Kapitałowych nie muszą, a nawet nie mogą, tworzyć podmioty zatrudniające będące osobami fizycznymi zatrudniający poza zakresem działalności gospodarczej. Nie trzeba tworzyć Pracowniczego Planu Kapitałowego dla niani, pomocy domowej czy kamerdynera. Obowiązek nie dotyczy również mikroprzedsiębiorców w rozumieniu ustawy prawo przedsiębiorców, jeżeli wszystkie osoby zatrudnione złożą deklarację o rezygnacji z PPK. W artykule 7 ustęp 1 pkt. 1 przedmiotowej ustawy jako mikroprzedsiębiorcę definiuje się przedsiębiorcę, który w co najmniej w jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:

1. zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz
2. osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro. A contrario przyjąć należy, że podmiot nie będący mikroprzedsiębiorcą obowiązany jest do prowadzenia PPK nawet jeśli nie uczestniczy w nim żadna osoba zatrudniona.

Rezygnacja PPK, Jak się wypisać ?

Rezygnacja z Pracowniczych Planów Kapitałowych skutkuje zaprzestaniem odprowadzania wpłat w przyszłości, podczas gdy dotychczas zgromadzone środki nadal są inwestowane przez instytucję finansową. Jeśli program prowadzony był przez Towarzystwo Ubezpieczeń po rezygnacji ochrona ubezpieczeniowa ulega zawieszeniu w stosunku do składającego deklarację. Wbrew rozpowszechnianym nierzadko informacjom, rezygnacji z PPK może dokonać każdy uczestnik lub potencjalny uczestnik. Osoba objęta mechanizmem automatycznego ma prawo zrezygnować jeszcze przed odprowadzeniem z jej wynagrodzenia pierwszej wpłaty. Jedyną dopuszczalną formą rezygnacji jest złożenie podmiotowi zatrudniającemu deklaracji w formie pisemnej. Do niedawna mówiło się, że deklaracja jest skuteczna tylko jeśli zostanie przedłożona na w formularzu stanowiącym załącznik do ustawy. Jednakże zgodnie z najnowszym stanowiskiem PFR podmiot zatrudniający ma respektować każde oświadczenie na piśmie, o ile zawiera ono wszystkie elementy wymagane przepisami prawa. Nie sposób, nie dostrzec, że takie postawienie sprawy znacząco zwiększa ryzyko błędu i narażą na odpowiedzialność. Oświadczanie o rezygnacji można składać od chwili, gdy powstanie obowiązek wdrożenia ppk przez dany podmiot zatrudniający. Podmiot zatrudniający nie dokonuje wpłat od miesiąca złożenia deklaracji. Wpłaty pobrane w tym miesiącu podlegają zwrotowi. Obowiązkiem podmiotu zatrudniającego jest niezwłoczne informowanie instytucji finansowej o tej dyspozycji, nie później jednak niż w terminie 7 dni od złożenia deklaracji. Jeśli dana osoba uczestniczy w więcej niż jednym Pracowniczym Planie Kapitałowym, to deklaracja wywoła skutek tylko odnośnie programu prowadzonego przez pracodawcę, który otrzyma deklarację Z tytułu rezygnacji nie jest pobierana żadna opłata, a uczestnik nie traci dotychczas otrzymanych zasileń z Funduszu Pracy ani wpłat pracodawcy. Jednakże rezygnacja pozbawia przyszłych wpłat podmiotu, zatrudniającego, gdyż są uzależnione od wnoszonych kontrybucji z zarobków zatrudnionego. Po rezygnacji uczestnika podmiot zatrudniający nie jest uprawniony do dokonywania wpłat do PPK rezygnującego, nawet gdyby finansował je z własnych zasobów. Wpływ omawianej dyspozycji na przyznanie wpłaty powitalnej i dopłaty rocznej może być zróżnicowany. Wpłata powitalna należy się zatrudnionemu, który jest uczestnikiem przez przynajmniej 3 pełne miesiące kalendarzowe, a w okresie uczestnictwa dokonano wpłat podstawowych finansowanych przez zatrudnionego za co najmniej 3 miesiące. Natomiast otrzymanie dopłaty rocznej uwarunkowane jest tym czy suma wpłat podstawowych i dodatkowych finansowanych przez podmiot zatrudniający oraz uczestnika PPK uiszczonych w danym roku kalendarzowym na wszystkie rachunki PPK uczestnika jest równa co najmniej kwocie wpłat podstawowych należnych od kwoty stanowiącej 6-krotność minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w tym roku. Wskazany limit jest czterokrotnie mniejszy dla osób zarabiających do 120 % minimalnego wynagrodzenia za pracę, które zawnioskowały o obniżenie wpłaty podstawowej finansowanej przez zatrudnionego.

Rezygnacja nie jest ostateczna. Wpłaty na PPK będą ponownie odprowadzane, jeśli zainteresowany nie sprzeciwi się w kolejnej turze automatycznemu zapisowi, albo złoży deklarację o dokonywaniu wpłat. Ta ostatnia możliwość nie jest limitowana czasowo ani ilościowo. Zatem rezygnacja może być wykorzystywana jako czasowe zaprzestanie wpłat.

Ustawa zabrania podmiotowi zatrudniającemu i osobą upoważnionym do działania w jego imieniu, lub z jego inicjatywy, nakłaniania do rezygnacji pod groźbą kary grzywny do 1,5% funduszu wynagrodzeń w podmiocie zatrudniającym w poprzednim roku obrotowym. (przeczytaj artykuł Ubezpieczenie od kar pieniężnych i grzywien)

Wycofanie środków z PPK nie jedno ma imię

Od rezygnacji należy odróżnić pojęcia dotyczące wycofania zgromadzonych środków takie jak zwrot i wypłata. Wycofanie środków z PPK i rezygnacja zasadniczo są od siebie niezależne. Można zatem zaprzestać dalszych wpłat pozostawiając zgromadzone oszczędności w programie jak i wycofać zakumulowany kapitał nie dokonując żadnych dyspozycji odnośnie wpłat, które mają być pobrane w przyszłości. Wyjątek stanowi wypłata po 60 roku życia. Od chwili rozpoczęcia jej realizacji na PPK nie są dokonywane wpłaty ani dopłaty roczne. Jeśli ta sama osoba uczestniczy w PPK w kilku podmiotach zatrudniających to konieczność zaprzestania wpłat i co za tym idzie dopłat rocznych dotyczy wszystkich PKK, a nie tylko tego w którym złożono wniosek o wypłatę. (Polski Fundusz Rozwoju Zagadnienia prawne w zakresie ustawy o PPK część druga Rozdział IV str.12 pytanie 1, odmiennie M.Wojewódka Ustawa o Pracowniczych Planach Kapitałowych. Komentarz Art.97 Nb.5)

Zlecenie wycofania środków niezależnie, czy ma formę zwrotu, czy wypłaty, składa się instytucji finansowej. Ona informuje o tym fakcie podmiot zatrudniający w terminie do 3 dni roboczych od złożenia.

Zwrot z PKK

Zwrot od wypłaty różni się kosztami i okolicznościami umożliwiającymi dokonanie operacji. Zasadniczo zwrotu mogą dokonać osoby, który nie ukończyły 60 roku życia w każdym czasie. Zwrot środków z ppk wiąże się 3 rodzajami kosztów/potrąceń. Taka dyspozycja skutkuje utratą środków pochodzących z zasileń z Funduszu Pracy czyli wpłaty powitalnej i dopłat rocznych. 30% z części pochodzącej z wpłat pracodawcy przekazywane jest na subkonto uczestnika w ZUS, powiększając w ten sposób emeryturę. Zatem tego potrącenia nie można traktować jako straty. Od zysków wynikających z inwestowania wpłat osoby zatrudnionej i pozostałej po potrąceniach części wpłat podmiotu zatrudniającego pobierany jest dziewiętnastoprocentowy podatek od zysków kapitałowych, zwany także podatkiem belki. Niektórzy mogą twierdzić, że koszty zwrotu są wygórowane, ale w rzeczywistości w razie zwrotu oszczędzający traci tylko część tego co nie otrzymałby poza ppk oraz płaci podatek od zysków kapitałowych, którym obciążone są prawie wszystkie inwestycje. Natomiast na ogół niedostrzegany jest fakt, że wspomniana danina nie jest pobierana od kwot przekazywanych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Termin zwrotu określa statut funduszu inwestycyjnego , emerytalnego lub regulamin ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego. Na rynku można spotkać instytucje, które zobowiązują się, do realizacji zwrotu do 7 dni od złożenia wniosku, jak i takie w których ten termin wynosi 3 miesiące. Zwrot ma prawie zawsze charakter całkowity. Zasadniczo nie można sięgnąć po część oszczędności. Wyjątkiem jest zwrot po śmierci uczestnika dokonywany na rzecz jego spadkobierców lub osób wskazanych jako uprawnione dyspozycją mortis causa.

Wypłata PPK

Wypłata z PPK nie jest zasadniczo obciążona ani podatkami ani potrąceniami na rzecz ZUS czy Funduszu Pracy. Ustawodawca przewidział możliwość wypłaty zarówno przez jak i po ukończeniu 60 roku życia. W tym drugim przypadku uczestnik ma do wyboru jedną z 5 form.

1.Domyślną konfiguracją jest wypłata 25% zgromadzonego kapitału od razu, a reszty (75%) w minimum 120 miesięcznych ratach. Przykładowo jeśli oszczędzający zdecyduje się na 120 rat, to co miesiąc otrzymywać będzie 1/120 aktualnej wartości kapitału, która może ulegać fluktuacjom. Zatem raty nie muszą być w równej wysokości. Natomiast jeśli w wyniku podzielenia kapitału przez 120 uzyskana by kwotę mniejszą niż 50 PLN, to świadczenie będzie wypłacane nie w ratach, a jednorazowo. Uczestnik uprawniony jest do zmiany liczby rat, z zastrzeżeniem, że okres wypłaty nie może być krótszy niż 10 lat, a nowo wyliczona rata nie powinna być niższa niż 50 PLN. Oszczędności zgromadzone w Pracowniczych Planach Kapitałowych stanowią własność prywatną uczestników, więc możliwe jest wycofanie 100% kapitału od razu bądź wypłata mniejszej ilości rat niż 120. Jednakże wtedy od 75% całości (czyli tego co domyślne wypłacane jest w min. 120 miesięcznych) naliczany jest podatek od zysków kapitałowych według stawki 19%. Podkreślić należy, że danina adekwatnie do nazwy pobiera jest tylko od wskazanej części zysków, a nie od całej zgromadzonej kwoty.

2.Na wniosek uczestnika całość środków może być wypłacana w min.120 ratach według tych samych zasad jak wyżej

3.Środki mogą być przekazywane uczestnikom także jako wypłata małżeńska. Wchodzi ona w grę, na wniosek zainteresowanych, tylko jeśli oboje małżonkowie uczestniczyli w PPK prowadzonym przez tą samą instytucję finansową (niekoniecznie w tym samym podmiocie zatrudniającym). Wymóg ukończenia 60 roku życia dotyczy zarówno męża i żony. Nie ma znaczenia z punktu widzenia wypłaty małżeńskiej, w jakim ustroju majątkowym pozostają małżonkowie. Małżonkowie decydując się na świadczenie małżeńskie otrzymują wspólną wypłatę z połączonych rachunków w min 120 miesięcznych ratach. W razie śmierci jednego z małżonków drugi zachowuje prawo do wypłat w pełnej wysokości, aż do wyczerpania środków,

4.Ustawodawca przewiduje także wypłatę transferową do Towarzystwa Ubezpieczeń na życie, celem nabycia w tej instytucji świadczenia dożywotniego lub okresowego. Na razie ubezpieczyciele nie oferują jeszcze produktu dedykowanego tej potrzebie, ale nie wykluczone, że z czasem się pojawi. Co ciekawe ustawa nie określa, ani limitów wysokości, ani ilości świadczeń okresowych wypłacanych przez ubezpieczyciela.

5.Innym wariantem wypłaty transferowej jest przekazanie całości środków na rachunek lokaty terminowej oszczędnościowej w banku lub SKOK. Przy czym umowa tego rachunku musi stanowić, że 25% oszczędności wypłacane jest jednorazowo, a reszta czyli 75% w co najmniej 120 ratach. Innymi słowy, otwierana będzie lokata z której stopniowo zwalniane będą środki.

W obu przypadkach wypłaty transferowej instytucji finansowej, oprócz wniosku, należy złożyć potwierdzenia zawarcia wskazanej umowy z bankiem czy zakładem ubezpieczeń.

Terminy wypłaty po 60 roku życia także zależą, od tego jak określiła je instytucja finansowa, ale przy wypłatach transferowych nie mogą być one dłuższe niż 14 dni od złożenia dyspozycji.

Środki można pobrać jako wypłatę (czyli bezkosztowe wycofanie) także przed 60 rokiem życia, ale tylko w kilku taksatywnie określonych sytuacjach.

Wypłata z PPK w razie poważnego zachorowania

Instytucja finansowa wypłaci do 25% kapitału na wniosek uczestnika w razie poważnego zachorowania uczestnika, jego małżonka lub dziecka. Przy czym pojęcie dziecka ustawodawca zakreślił bardzo szeroko. Dzieckiem uczestnika PPK w rozumieniu przepisów ustawy prócz dziecka własnego, jest dziecko małżonka, dziecko przysposobione przez uczestnika PPK lub jego małżonka, dziecko, w sprawie którego toczy się z wniosku uczestnika PPK lub jego małżonka postępowanie o przysposobienie, lub dziecko, nad którym opiekę sprawuje uczestnik PPK lub jego małżonek. Z definicji zawartej w ustawie o PPK można wnioskować, że prawnie irrelewantny jest wiek takiego dziecka. Trudno, więc zgodzić się z poglądem Polskiego Funduszu Rozwoju, który twierdzi, że pojęcie dziecka limitowane jest także przez przepisy ustawy z 06.01.2000 o Rzeczniku Praw Dziecka, stanowiącą, że dzieckiem jest istota od poczęcia do uzyskania pełnoletniości. Obie ustawy służą zupełnie innym celom. Nie ma argumentów, przemawiających za sięganiem do zupełnie innych gałęzi prawa skoro w ustawie o PPK wyraźnie określono kim jest dziecko. Gdyby wolą racjonalnego ustawodawcy, było ograniczenie omawianego pojęcia do osób przed ukończeniem 18 roku dałby temu wyraz w ustawie o PPK. Warto też zwrócić uwagę, że wnioskodawcą w przedmiotowej sprawie może być tylko uczestnik, a nie jego małżonek czy dziecko. Jako poważne zachorowanie definiuje się

• stan całkowitej niezdolności do pracy orzeczonej na okres co najmniej 2 lat zgodnie z ustawą z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
• umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, ustalony w formie orzeczenia przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności na okres co najmniej 2 lat,
• niepełnosprawność osoby, która nie ukończyła 16 lat, orzeczonej na podstawie ostatniej z wymienionych ustaw
• zdiagnozowanie określonej jednostki chorobowej (np. gruźlica) lub wystąpienie zdarzenia medycznego (utrata mowy, amputacja kończyny). Katalogi tak rozumianych poważnych zachorowań są zróżnicowane dla osób dorosłych (uczestnik i jego małżonek) i dzieci. Na przykład zawał może skutkować wypłatą, jeśli wystąpi u uczestnika lub jego małżonka, ale nie u dziecka. Odwrotnie sprawa się ma z cukrzycą.

Spełnienie dowolnej z wymienionych przesłanek uprawnia do wypłaty.

Nie ma limitu wypłat z tytułu poważnych zachorowań, więc jak słusznie zauważa się w literaturze możliwa jest sytuacja, gdy uczestnik otrzyma 100% środków po złożeniu równocześnie czterech wniosków, z których każdy dotyczy innego przypadku poważnego zachorowania (M.Wojewódka Ustawa o Pracowniczych Planach Kapitałowych. Komentarz Art.101 Nb.4).

Upływ czasu nie zamyka drogi do wypłaty. Nawet po wielu latach od diagnozy instytucja finansowa ma obowiązek uczynić zadość wnioskowi, chociaż teoretycznie w skrajnych sytuacjach w grę wchodzi powołanie się na nadużycie prawa podmiotowego. W ustawie nie przesadzono, czy wypłatę warunkuje wystąpienie lub zdiagnozowanie poważnego zachorowania po przystąpieniu do PPK. Wypłata z tytułu poważnego zachorowania może mieć miejsce tylko przed 60 rokiem życia uczestnika. Później jest to niedopuszczalne bez względu na to czy rozpoczęto już dokonywanie wypłat możliwych po osiągnięciu tego wieku. (Polski Fundusz Rozwoju Zagadnienia prawne w zakresie ustawy o PPK część druga Rozdział VI str.17 pytanie 3). Pobranie wypłaty z tytułu poważnego zachorowania pozostaje bez wpływu na możliwości realizowania wypłat po 60 roku życia.

Wypłata ma być dokonana w terminie nie dłuższym niż 14 dni od złożenia wniosku z załącznikiem potwierdzającym wskazane wyżej fakty medyczne. Uczestnik decyduje czy środki trafią do niego w jednej transzy czy w wielu. Z istotniejszych kwestii warto dodać, że o fakcie wypłaty z tytułu poważnego zachorowania nie jest informowany podmiot zatrudniający.

Wypłata na wkład własny

W wielu publikacjach mowa o wypłacie na cele mieszkaniowe, ale z lektury ustawy wywieść należy, że środki mogą być przekazane wyłącznie na sfinansowanie wkładu własnego przy zaciąganiu kredytu hipotecznego przeznaczonego na :

1. budowę lub przebudowę budynku mieszkalnego
2. zakup prawa własności budynku mieszkalnego, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego
3. nabycia prawa własności nieruchomości gruntowej lub jej części
4. nabycia udziału we współwłasności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w nieruchomości gruntowej.

A contrario wypłata nie może służyć takim celom mieszkaniowym, jak przykładowo remont nieruchomości, zakup lokum ze środków własnych (bez kredytu), pokrycie kosztów najmu mieszkania czy zapłatę podatku od spadków i darowizn należnego przy otrzymaniu bezpłatnie domu. Znaczenie mają także inne ograniczenia. Po pierwsze uprawnione są tylko osoby, które w dniu wypłaty nie ukończyły 45 roku życia. Tytułem wypłaty na wkład własny można pobrać wszystkie zgromadzone w rachunku PPK, ale trzeba je zwrócić. Zasady i terminy spłaty ustalają uczestnik oraz instytucja finansowa w umowie, przy czym termin zwrotu nie może rozpocząć się później niż 5 lat od dnia wypłaty środków, ani nie może trwać dłużej niż 15 lat od dnia wypłaty środków. Umowa regulującą tą swoistą auto-pożyczkę jest aktem, z którego nie wolno mylić z umowami o zarządzanie i prowadzenie ppk.

Gdyby uczestnik nie oddał środków w terminie, to zobowiązany będzie do zapłaty podatku od zysków kapitałowych w takim zakresie, w jakim nie spłacił należności w ustalonym terminie. Osoba, która zawrze umowę dotyczącą wypłaty z PPK na pokrycie wkładu własnego, nie ma prawa tego zrobić po raz kolejny z tą samą instytucją finansową, a z innym podmiotem zarządzającym jest to możliwe wyłącznie w celu pokrycia wkładu własnego w związku z zaciągnięciem przez uczestnika PPK kredytu udzielonego na sfinansowanie tej samej inwestycji.

Autor zdjęcia wykorzystanego w tle @aleksandarlittlewolf

Wypłata transferowa bez wycofania środków

Istnieją także formy wypłaty, które nie skutkują wyjściem pieniędzy z systemu pracowniczych Planów Kapitałowych, a jedynie ich migrację między rachunkami prowadzonymi w ramach PPK. Takie przypadki mogą mieć miejsce w razie zmiany podmiotu zatrudniającego przez uczestnika PPK bądź zmiany instytucji finansowej prowadzącej program w danym podmiocie zatrudniającym.

Co z PPK przy zmianie pracodawcy ?

W terminie 7 dni, po upływie 10 dni miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin 3 miesięcy zatrudnienia, uczestnik ma obowiązek złożyć podmiotowi zatrudniającemu oświadczenie o zawartych w jego imieniu umowach o prowadzenie PPK, obejmujące nazwy instytucji finansowych.. Ustawa nie przewiduje sankcji za zaniechanie złożenia takiego oświadczenia, jego błędną treść lub niepełność informacji.

Podmiot zatrudniający otrzymawszy oświadczenie od uczestnika w imieniu, którego zawarł umowę o prowadzenie PPK ma obowiązek złożyć wniosek w wypłatę transferową z poprzednich PPK. Obligatoryjne jest także informowanie uczestnika o istnieniu takowej powinności. Z kolei oszczędzający ma prawo na piśmie sprzeciwić się złożeniu wniosku o wypłatę transferową w terminie 7 dni od otrzymania informacji od podmiotu zatrudniającego. Nie ma przeciwwskazań, aby osoba zatrudniona nie wyraziła zgody wyłącznie na transfer tylko niektórych dotychczasowych PPK. W skutek sprzeciwu zgromadzone środki pozostają na tych rachunkach, na których były wcześniej, ale można je wycofać na zasadach ogólnych jako zwrot czy wypłatę. Jeśli podmiot zatrudniający nie zostanie poinformowany w formie pisemnej o braku zgody to składa wniosek o wypłatę transferową za pośrednictwem instytucji finansowej z, którą prowadzi u niego PPK.

Jeśli interesuje ubezpieczenia pracownicze i inne polisy związane z zatrudnieniem to zapraszamy do lektury artykułów na blogu

• Ubezpieczenie grupowe dla pracowników
• Wypłata nie od ubezpieczyciela tylko od pracodawcy
• Ubezpieczenia zdrowotne

Zmiana instytucji finansowej

Zarówno podmiot zatrudniający jak i instytucja finansowa mają prawo wypowiedzieć umowę o zarządzanie PPK. Z tym, że u pierwszego z wymienionych istnienie takiego uprawnienia warunkuje wcześniejsze zawarcie umowy o zarządzanie z inną instytucją finansową. Po zawarciu umowy o zarządzanie zatrudniający ma w terminie 7 dni zawrzeć umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osób dotychczas uczestniczących w PPK oraz poinformować je o obowiązku złożeniu wniosku o wypłatę transferową z instytucji do tej pory zarządzającej do nowo wybranej. Przeniesienie zgromadzonych środków będzie dopuszczalne i obligatoryjne zarazem tylko jeśli uczestnik nie sprzeciwi się transferowi w pisemnym oświadczeniu, które można złożyć podmiotowi zatrudniającemu w terminie 7 dni od otrzymania informacji o obowiązku wnioskowania o wypłatę transferową. Inaczej rzecz ujmując, brak reakcji oszczędzającego jest równoznaczny ze zgodą na migrację zakumulowanego kapitału. Pieniądze zgromadzone dotychczas przez osoby nie akceptujące założenia wniosku o wypłatę transferową, będą zarządzane nadal przez instytucję, której wypowiedziano umowę o zarządzanie. Tymi środkami można dysponować jak na każdym innym PPK. Gdy uczestnik terminowo nie zakomunikuje podmiotowi zatrudniającego braku zgody na złożenie przez ten podmiot wniosku o wypłatę transferową, podmiot ten powinien złożyć za pośrednictwem nowo wybranej instytucji finansowej wniosek o wypłatę transferową środków zgromadzonych na rachunku PPK, prowadzonym przez instytucję finansową, której umowa o zarządzanie PPK została wypowiedziana. Umowa o zarządzanie wchodzi w życie z chwilą upływu okresu wypowiedzenia poprzedniej.

Wycofanie przez osoby innych niż uczestnik PPK

Ze specyficznymi przypadkami wycofania środków z PPK mamy do czynienia w razie śmierci uczestnika bądź ustania lub ograniczenia wspólności małżeńskiej między uczestnikiem i jego małżonkiem.

Rozwód, unieważnienie małżeństwa, wyłączenie lub ograniczenie wspólności majątkowej

Środki gromadzone w ramach Pracowniczych planów Kapitałowych mogą, choć nie muszą należeć do majątku wspólnego małżonków. Przynależność do majątku osobistego lub wspólnego wynika z przepisów Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego. Ustawodawca nie przewidział odrębnych reguł w tym zakresie dla PPK. W dominującym w Polsce ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej zasadniczo wpłaty dokonane przed zawarciem małżeństwa tworzą majątek osobisty, a środki wpłacone później wchodzą w skład majątku wspólnego. Fakt, że uczestnikiem PPK jest tylko jeden małżonek nie przekreśla wcale przynależności środków do małżeńskiej wspólności majątkowej. Warto, też podkreślić, że póki wspólność nie zostanie ograniczona, małżonek uczestnika, nie ma prawa wnioskować o zwrot czy wypłatę.

Gdy masa stanowiąca wcześniej majątek wspólny małżonków jest dzielona między nich to ten fakt uwzględniany jest w zakresie PPK. W przypadku rozwodu i unieważnienia małżeństwa, pieniądze, które należą byłemu małżonkowi oszczędzającego z racji udziału w dawnej małżeńskiej wspólności majątkowej, przenoszone są w drodze wypłaty transferowej na jego rejestr. Były małżonek uczestnika mający wiele PPK określa we wniosku jeden rejestr, na który mają być przetransferowane oszczędności. Jest to wypłata transferowa, więc nie są dokonywane żadne potrącenia. Jeśli były małżonek uczestnika nie uczestniczy w PPK to przekazanie należnych środków może mieć formę zwrotu lub wypłaty transferowej na rachunek terminowej lokaty w banku lub SKOK. Wyboru dokonuje uprawniony. Poza drugorzędnymi niuansami zwrot na rzecz byłego małżonka wiąże się z analogicznymi obciążeniami, jak ta transakcja dokonywana przez uczestnika PPK. Jednakże kosztów tych nie ponosi były małżonek uprawniony do emerytury, niezależnie w jakim jest wieku. Z kolei wypłata transferowa na lokatę terminową jest wolna od potrąceń publicznoprawnych, ale uwolnienie oszczędności z takiej lokaty może nastąpić dopiero po osiągnięciu 60 roku życia przez byłego małżonka uczestnika. Ponadto wtedy uprawniony będzie mógł otrzymać jedynie uzbieranej kwoty 25%, a reszta wypłacana będzie w minimum 120 miesięcznych ratach. Sankcją niedochowania tych reguł będą koszty analogiczne jak przy zwrocie.

Zarówno w obu przypadkach wypłaty transferowej jak i przy zwrocie, przeniesienie powinno nastąpić w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku i przedstawienia dowodu, że środki przypadły byłemu małżonkowi oszczędzającego w PPK.

Majątek wspólny może ulec podziałowi, także w czasie trwania małżeństwa np. gdy małżonkowie umownie wyłączą istnienie wspólności między nimi lub ją ograniczą. Wtedy opisane wyżej reguły dotyczące byłego małżonka uczestnika stosuje się do osoby pozostającej jego mężem albo żoną.

Można przypuszczać, że w praktyce bardzo częstą będzie sytuacja, gdy byli bądź obecni małżonkowie w razie rozwodu, unieważnienia małżeństwa, wyłączenia wspólności będą wymieniać się połowami wartości swoich rejestrów. Tzn. jeśli zarówno mąż i żona uczestniczą w PPK, a wszystkie środki zgromadzone w ich programach objęte są małżeńską wspólnością majątkową to (były) mąż będzie mieć prawo do 50% oszczędności (byłej) żona, a (była) żona do 50% pieniędzy (byłego) męża z PPK. Udziały poszczególnych małżonków w majątku wspólnym nie muszą być równe, ale najczyściej właśnie taka sytuacja ma miejsce.

Śmierć a podział środków z PPK

Na ogół kapitał z PPK pozostały po zmarłym uczestniku dzieli się na dwie części: pieniądze stanowiące dotychczas przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej i pozostałe. Zbyt daleko idącym uproszczeniem, było by stwierdzenie kapitał zgromadzone przez każdego uczestnika mającego w chwili śmierci męża bądź żonę należały do majątku wspólnego. Decyduje o tym kilka czynników. Część środków objętych wspólnością przekazywane jest małżonkowi nieżyjącego uczestnika adekwatnie do udziału tej osoby we wspólności, Z reguły będzie to połowa, ale nie zawsze. Natomiast reszta przypada spadkobiercom, bądź osobom wskazanym jako uprawnione. Nie istnieją przeszkody by małżonek był spadkobiercą, bądź uprawnionym na podstawie dyspozycji uczestnika składanej instytucji finansowej.

Przykład.

Na PPK zmarły uzbierał 100 000 PLN. 70 000 PLN należało do majątku uczestnika i jego żony, a udziały małżonków w majątku były równe. Wdowa otrzyma zatem połowę z kwoty 70 000 PLN czyli 35 000 PLN. Różnica między 100 000 PLN i 35 000 PLN czyli 65 000 PLN przypadnie spadkobiercom bądź wskazanym uprawnionym.

Przekazanie środków, czy to na rzecz współmałżonka zmarłego, osób przez niego wyznaczonych, czy spadkobierców, może odbyć jako wypłata transferowa na rachunek Pracowniczego Planu Kapitałowego, Pracowniczego Programu Emerytalnego, Indywidualnego Konta Emerytalnego uprawnionego albo jako zwrot. Wypłata transferowa jak w każdym innym przypadku ma charakter bezpłatny. Niemałym zaskoczeniem jest stanowisko Polskiego Funduszu Rozwoju, zgodnie z którym opisanej wyżej sytuacji przy zwrocie nie dokonuje się potrąceń publicznoprawnych charakterystycznych dla tej instytucji. (PFR Zagadnienia prawne w zakresie Ustawy o PPK wersja 2.4 pytanie 57 str.56) O tym, gdzie zostaną skierowane środki decyduje uprawniony. Termin realizacji wniosku wynosi 3 miesiące od chwili złożenia wniosku wraz z wymaganymi załącznikami. Wdowiec lub wdowa, aby uzyskać środki po zmarłym musi wraz z wnioskiem przedłożyć instytucji finansowej odpis aktu zgonu, aktu małżeństwa oraz oświadczenie, w postaci papierowej, o stosunkach majątkowych, które istniały między nim, a zmarłym uczestnikiem PPK, oraz dokumentację potwierdzającą sposób uregulowania tych stosunków, jeżeli między małżonkami nie istniała wspólność ustawowa. Wniosek i wymienione dokumenty są niezbędne, niezależnie czy małżonek zmarłego wybierze zwrot, czy wypłatę transferową. Nie wynika to wprost z ustawy, ale przyjęcie odmiennej wykładni były nie do przyjęcia ze względów teleologicznych. Otrzymanie pieniędzy przez spadkobierców uwarunkowane jest załączeniem do wniosku odpisu prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia, oraz zgodnego oświadczenia wszystkich spadkobierców o sposobie podziału środków zgromadzonych przez zmarłego uczestnika PPK lub prawomocnego postanowienia sądu o dziale spadku, oraz dokumentów stwierdzających tożsamość spadkobierców. Natomiast wypłata transferowa czy zwrot na rzecz osoby wskazanej przez uczestnika jako uprawniony, możliwe są po złożeniu wniosku wraz odpisem aktu zgonu uczestnika PPK i dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby uprawnionej.

Wspomniano wyżej, że zwrot dotyczy całości środków. Natomiast wyjątkiem od tej zasady jest zwrot pieniędzy po zmarłym na rzecz spadkobiercy lub wskazanego uprawnionego.

Skonsultuj się z Kancelarią brokerską :

broker@andiw.pl

696 487 675